Báo chí ơi, dân “đói” lắm
June 17, 2011 Leave a comment
Hôm nay, ngày 17/6/2011 xảy ra 1 sự kiện mà tôi rất đỗi bất ngờ và nghĩ sẽ chẳng bao giờ xảy ra cả. Đó là vietnamnet chạy 1 tin dịch từ tờ New York Times “Hải quân Trung Quốc với xa, khu vực bất an“, mà tôi đã dịch sơ lược trước đó vào ngày 15/6/2011. Tất nhiên, tôi không phải là một người làm báo hay chuyên về dịch thuật, mà đơn giản chỉ là đọc xong rồi dịch sơ lược cho những ai quan tâm có thể thu thập thêm thông tin. Tôi cũng chưa bao giờ có ý định phô trương bản thân qua chuyện này, mà muốn viết ra để nói lên 1 điều, tôi cũng như nhiều người khác thực sự đói thông tin. Và khi đói, thì phải bò.
Ngày hôm qua, có đọc 1 bài trên quechoa blog đề cập tới việc Việt Nam có 1″ thị trường báo chí”. “Theo số liệu của Hội Nhà Báo Việt Nam thì cả nước ta hiện có trên 800 ấn phẩm báo, chí. Trong đó có gần 200 tờ báo ngày và báo tuần; 63 tờ báo trung ương, 97 tờ báo địa phương, chưa kể hàng trăm bản tin ngành, bản tin doanh nghiệp, tin huyện. Đó là nói báo viết, báo in giấy mà ông Thái Doãn Hợp một thời gọi là “lề phải”.
Phải nói rằng, trong những năm qua, báo chí Việt Nam đã có những bước phát triển rất lớn, cả về số lượng lẫn chất lượng (theo đánh giá của tôi, 1 độc giả, bởi tôi không phải là người trong ngành). Những tin tức trong nước luôn được đăng tải nhanh chóng, kịp thời. Tuy nhiên, đứng trước những vấn đề mang tính “nhạy cảm chính trị” thì người đọc theo nghĩa hẹp, và người dân theo nghĩa rộng lại không được thông tin đầy đủ. Có lẽ từ đó, cái từ “lề phải” dần trở nên phổ biến để ám chỉ việc đưa tin theo 1 chiều như hiện nay.
Và đó cũng là câu chuyện liên quan tới vietnamnet như đề cập ở phần trên. Hãy khoan bàn tới chuyện yêu nước, quốc gia đại sự. Với 1 người dân Việt Nam bình thường như tôi, thì việc tìm hiểu thông tin liên quan tới vấn đề an ninh đất nước là 1 vấn đề hoàn toàn chính đáng. Nhưng thử điểm lại vai trò của báo chí trong những ngày căng thẳng trên biển Đông, dễ dàng nhận thấy sự vắng bóng của những tờ báo “hot”, cả điện tử lẫn báo giấy. Đó là những vấn đề liên quan tới chi tiết mọi diễn biến của sự việc, hoạt động “tụ tập” của nhân dân, và đặc biệt là những chính sách ngoại giao phản ứng trước những sự kiện trên. Đó là lý do tại sao, tôi dành nhiều thời gian để tìm hiểu thông tin qua những trang báo nước ngoài: của Trung Quốc và thế giới. Và 1 lần, tôi đã đọc được bài báo mà vietnamnet đăng tải sáng ngày 17/6.
Cái tin đó không hẳn là một tin quá hay, mang nhiều giá trị tham khảo, mà vấn đề nằm ở chỗ: chúng ta đã thực sự quan tâm tới tiếng nói của cộng đồng quốc tế trong vấn đề giải quyết tranh chấp căng thẳng trên biển Đông (bởi dẫu sao NYT cũng là 1 tờ báo có tiếng); và khi không để dân “no” thông tin, thì hiển nhiên dân sẽ bò đi tìm. Và khi đã chủ động tìm kiếm, thì ắt hẳn sẽ thiếu đi “tính định hướng” thường được đề cập như 1 vai trò quan trọng của báo chí Việt Nam.
Mạn phép bàn luận dựa trên 1 sự việc nhỏ như trên, để thấy được vai trò lớn của báo chí, truyền thông trước những sự kiện lớn mang tính xã hội, quốc gia. Hy vọng với một “thị trường báo chí” phát triển, người dân sẽ được cung cấp đầy đủ, chính xác mọi mặt của đời sống, để nhân dân không đứng ngoài trước những sự kiện trọng đại của đất nước.